حیسنقلی خان

حسینقلی خان ایلخانی فرزند جعفرقلی خان از ایلخان‌های معتبر بختیاری بود که در سال ۱۲۰۰در میزدج(جونقان)متولد شد.مادر وی را از ترکان قشقایی جونقان میدانند.بعدها همین همخونی با جونقانی ها خوانین بختیاری را نمک پرورده مردم جونقان نمود. او به سبب شعرهایش به گویش بختیاری نیز معروف بود

پس از کشته شدن پدرش در ۱۲۱۵ مدتی تحت سرپ

رستی عمویش بود و سپس به خدمت منوچهرخان معتمدالدوله درآمد. پس از آنکه معتمدالدوله، محمدتقی کنورسی از طایفه چهارلنگ را شکست داد کارش بالا گرفت و منوچهرخان اورا نایب الحکومه بختیاری کرد. حسینقلی خان به کمک داییهای خود که از مردم جونقان بودند بتدریج دیگر خانهای بختیاری را تحت اقتدار خود درآورد. سرکوبی شورشیان ومخالفان دولت مرکزی، ایجاد امنیت و ثبات در منطقهٔ بختیاری، شرکت در جنگ ایران و انگلیس به حمایت از دولت قاجار در سال ۱۲۳۵ و خیلی اقدامات و خدمات دیگر وی باعث ترقی جایگاه و افزایش محبوبیتش نزد دولت قاجار گردید. از اینرو در ۱۲۴۱ از طرف آن دولت لقب ناظم بختیاری را دریافت نمود و سپس پنج سال بعد در ۱۲۴۹ فرمان ایلخانی کل بختیاری از جانب ناصرالدین شاه قاجار برای وی صادر گردید. حسینقلی خان از آن پس به مدت پانزده سال در اوج نفوذ و اقتدار بود. دلیل مدت طولانی حکومت و نفوذ او ناصرالدین شاه را نگران کرد بنابراین حاجی میرزا عبدالغفارخان نجم‌الدوله را به‌ظاهر برای برآورد هزینه ساخت آب بند اهواز اما در واقع برای گردآوری اطلاع درباره میزان و قدرت نیروهای حسینقلی خان به منطقه بختیاری فرستاد. نجم الدوله در گزارش خود به شاه درباره میزان قدرت ایلخان در جنوب اشاره کرد. گزارش نجم الدوله گزارشهای قبلی را که فرهاد میرزا معتمدالدوله حاکم فارس برای شاه تهیه کرده بود تأیید می‌کرد. بنابراین ناصرالدین شاه به کشتن ایلخان برانگیخته شد و به پسرش ظل‌السلطان حاکم اصفهان دستور داد که او را به قتل رساند. در سال۱۲۶۰ ظل السلطان، ایلخان را به اصفهان فراخواند و ایلخان در مراسم بازدید از سربازان شرکت کرد و در پایان مراسم اظهار داشت که یکصد سوار بختیاری برابر یک هزار از چنین نیرویی هستند این گفته به ظل‌السلطان انگیزه بیشتری برای اجرای نقشه اش داد. او پس از پایان مراسم ایلخان و دو پسرش اسفندیارخان و علیقلی خان (از همسر جونقانی اش)را برای گفتگو به دارالحکومه برد. پس از جداکردن او از پسرانش و زندانی کردن آنان دستور قتل ایلخان را داد او در طول زندگیش ۱۰ همسر اختیار کرد واز همسرانش صاحب ۱۸ فرزند شد که ۱۲ دختر و ۶ پسر که نامهای پسران بترتیب نجفقلی خان، علیقلی خان، خسرو خان، اسفندیار خان، یوسف خان و امیرقلی خان بود. حسینقلی خان علاوه بر بیرحمی و شجاعت(مکتسبه از داییهای جونقانی اش) که لازمه زندگی و شرایط ایلخان بود طبعی حساس و لطیف داشت و به سبب شعرهایش به لهجه بختیاری معروف بود.